Doen in Helmond: gedichtenwandeling

Bekijk Helmond eens op een andere manier een loop de gedichtenwandeling.

Tijdens de jaarlijkse week van de poëzie besluit ik de gedichtenwandeling in Helmond te gaan lopen. Deze wandeling is zo’n 4,5 kilometer lang en gaat langs tientallen gedichten door het centrum van Helmond.

Ik pak de route ergens halverwege op, bij de Cacaofabriek. Hier zou een gedicht van Helmonds laatste stadsdichter Wim Daniëls op de gevel moeten staan maar helaas, ik vind niks. Ik vraag het binnen nog even na maar ook daar weten ze nergens van. Jammer, want het is zo’n mooie ode aan de Cacaofabriek. Lees maar:

Als ik één fabriek weer
terug zou wensen
is het de cacaofabriek
de geur en de smaak
van liefde en lust
van bonen uit Ivoorkust
en die naam
Nederlandsche Cacaofabriek
wie wil er nog cacao
jazeker, nou
heel graag voor mij
een zakje poeder
een pakje boter
chocola en bonbons
melk en puur
ja, liefst weer
kies ik voor Helmcacao
Maar het zal niet gaan
de fabriek is er nog
of weer
in oude en nieuwe luister
prachtig opgekalefaterd
al is dat natuurlijk
niet het goede woord
mooi gerenoveerd
maar voor een ander doel
cultuur
die ook de smaak
van liefde en lust
kan wekken
jazeker
en nog veel meer
kom er kijken en luisteren
en werken wellicht
en geheid
ik weet het zeker
u kunt er ook genieten van
een kop cacao

– Wim Daniëls –

De route gaat verder langs het kanaal naar Boscotondo. Hier vind ik het gedicht wel, het staat op de gevel van de bioscoop. Het zijn een paar regels uit de roman Sleuteloog van Hella S. Haasse.

Ik loop langs Canal of Cult, het mooiste stukje street art in Helmond als je het mij vraagt, naar theater ’t Speelhuis voor een gedicht van Wim Daniëls. Hij schreef dit gedicht voor de opening van het theater. Tijdens openingstijden van ’t Speelhuis kun je binnen gaan kijken, anders moet je even door de raam gluren.

Het gedicht wat je buiten wel kunt zien is Stoppen, van Helmonds eerste stadsdichter Bert Kuijpers. Het verbaast me dat dit gedicht niet is opgenomen in de route.

De volgende twee gedichten, op de Steenweg, zijn lastig te vinden. Of misschien loop ik niet op te letten, dat kan ook. Als ik terug loop vind ik ze allebei.

Ik sla aan het einde van de Steenweg de hoek om en sta even stil bij wederom een gedicht van Bert Kuijper, dit keer op de gevel van Hotel West-Ende. Over de kasteelbrug loop ik naar het kasteel. Het gedicht wat hier op een bankje zou moeten staan vind ik helaas niet. Door naar de Kamstraat.

In de openluchtgalerie in de Kamstraat hangen foto’s van Helmonders die in hun sportcarrière iets bereikt hebben. Zo ook voetballer Berry van Aerle. Journalist en presentator Henk Spaan schreef een gedicht over de rol van Berry als waterdrager in het Nederlands Elftal.

De wandeling gaat verder door de Veestraat waar een aantal bankjes zijn voorzien van poëzie en waar het beeld Onderweg naar water is voorzien van een gedicht van Bert Kuijpers. Op de Oude Aa hangt een gedicht aan de gevel van boekhandel de Ganzeveer en ook bij de fietsenstalling is een gedicht te vinden. Dat is wel anders in het Burgemeester Geukerspark. Hier vind ik wederom niks. Zou het aan mij liggen?

Dan beland ik het de bibliotheek, het officiële startpunt van de gedichtenwandeling. Op het glas naast de ingang aan het Piet Blomplein staat een gedicht van Helmonder Piet Swinkels. Op een van de paalwoningen staat het gedicht Regen Regen, erg toepasselijk op deze druilerige dag, en ook op de bankjes op het plein zijn dichtregels aangebracht.

Ik steek de Markt over naar misschien wel het mooiste straatje van Helmond: het Ketsegangske. Hier vind je twee fragmenten uit gedichten van Willem Willink.

Als ik de hoek om loop, de Noord-Koninginnewal op stuit ik op een fragment uit een gedicht van Hans van de Waarsenburg. Hij is winnaar van de eerste Ouvrepijs, een waardering voor een auteur die in Helmond is geboren, woonde of werkte en zijn sporen heeft verdiend op het gebied van de letteren. Het fragment, dat op de achtergevel van de ijssalon staat, komt uit het gedicht Zuidwal, over Hans’ jeugd in Helmond.

Midden op de Zuidwal
Tussen eeuwige lindebomen
– Waar zag men of bestond verval? –
Is de jongen teruggekomen

Spelend met herfstbladeren
Sneeuw onder de klompen
Bloesem op het hoofd
Loopt hij door kniehoog
Beemdgras, spijkerpunthard

De pijlen, de boog schietklaar
Zoekt de jongen door de dagen
Struikelt wanneer hagel
Naar de tanden slaat, zeewind
Blaast en vol verzet water breekt

In zijn blauwvalies herinnert
De jongen wegen en scapulieren
Vroeg neon buigt er het glas van de
Droom, zondig speeksel tast in de Lommerrijke avonden. Alles ligt klaar

Op de Zuidwal: de zee, de reizen
De wazige schimmel van de nacht
De omkeerbaarheid van het woord
De luchtspiegeling van de dood

En altijd late nazang in het oor
Lippen vol kus en herinnering
Sluimeren, haken nog niet aan taal
Raken traag de binnenwand. Zo bedenkt
Hij haar, onstuimig telkens weer
Terwijl kruitdamp vervliegt

De vader vult de glazen, de moeder breit
In treur. De jongen buigt de takken
Van de hemel. Even is hij terug
Verdwijnt in zichzelf en schemert
In een toekomst die zo lang verleden is.

 

– Hans van de Waarsenburg –

In de Ameidestraat loop ik langs het geducht Diamant en vervolgens langs de eerste regels van een gedicht dat Jacques Vriens schreef over zijn jeugd in Hotel St. Lambert.

Als ik vervolgens het Lambertushof in sla wordt ik getrakteerd op meerder gedichten. Van bekende dichters als Jules de Korte en Jules Deelder, maar ook van lokaal talent.

Als ik naar het kerkje loop dat op de route staat passeer ik twee gedichten die niet op de kaart staan. Een daarvan staat naast de Traverse, het andere op de muurschildering op de Kegelbaan die de stad met groen verbindt en het heden met het verleden.

Bij de kasteelpoort hangt wederom een gedicht van eerder genoemde Hans van de Waarsenburg. Een gedicht van de Helmonds Belle van Bree hangt op de lelijke muur van de Vlisco, verstopt achter een elektriciteitshuisje. Een beetje een vreemde plek. Maar als ik de hoek om ga hangt hetzelfde gedicht er nog een keer. Nu is het beter te zien.

De gedichtenwandeling in Helmond eindigt voor mij bij Loods 20. Hier prijkt het gedicht Altijd op de gevel, te zien op de foto bovenaan dit artikel.

Denk je nou, goh wat leuk, ik wil die wandeling ook gaan doen, de route is hier te downloaden. Veel wandelplezier!